Bebeklerde Dikkat Eksikliği Hakkında Herşey!
Hamilelikle birlikte başlayan endişeler, bebeğiniz dünyaya geldiğinde daha da artar. Beslenmesinden gelişimine kadar pek çok konuda bilgi sahibi olmak bebeğinizin sağlıklı gelişimi açısından önemlidir. Çünkü bebeklerle ilgili her konuda bilgi sahibi olan ebeveynler, çocuklarının gelişimlerinde dikkat çeken herhangi bir durum olduğunda müdahalede bulunarak sorunun devam etmesini veya daha da büyümesini engelleyebilirler. Bebeklerde dikkat eksikliği de ailelerin bilgi sahibi olması gereken önemli bir konudur.
Dikkat Eksikliği Nedir?
Çocuklarda genelde hiperaktivite ile birlikte görülen, eğer doğru tedavi uygulanmazsa kişinin aile, sosyal ve iş hayatını tehlikeye atabilen bir sorundur. Belirtiler genellikle 7 yaşından önce ortaya çıkar. Ancak çoğu zaman fark edilmesi güç olabilir. Çünkü hepimiz günlük hayatta yerinde duramayan, söz dinlemeyen veya olup olmadık zamanlarda değişik davranışlar sergileyen çocuklarla karşılaşıyoruz. Aileler ve çevredeki insanlar çoğunlukla bu çocuklar için yaramaz veya tembel olarak nitelendirme yaparken aslında problemin dikkat eksikliğinden kaynaklandığını atlayabiliyorlar. Biz de bu nedenle size bebeklerde ve çocuklarda dikkat dağınıklığı nasıl anlaşılır, birkaç tüyo vermek istiyoruz.
Bebeklerde Dikkat Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
İster çocuklarda ister yetişkinlerde olsun, herhangi bir sağlık veya psikolojik problemin erkenden fark edilmesi ve buna göre tedavi uygulanması problemin seyri açısından oldukça önemlidir. Bu durum bebeklerde dikkat eksikliği yaşanması durumunda da bu şekildedir. Dikkat eksikliği fark edilmediğinde veya ihmal edildiğinde davranış bozuklukları ve öğrenme güçlükleri gibi çocuğun hayatını olumsuz yönde etkileyecek sorunlar oluşabilir veya daha kalıcı hale gelebilir. Peki, bebeklerde dikkat eksikliği kendini nasıl gösterir?
- Bebeğiniz bir şeye odaklanmakta güçlük çekiyorsa ve dikkati çok kolay dağılıyorsa,
- Bir görev verdiğinizde veya bir oyun oynadığınızda çok çabuk sıkılıyorsa,
- Başka birinin elindeki oyuncak için ağlıyor, ancak eline aldığında hemen oyuncağından vazgeçebiliyorsa,
- Söylediğiniz bir şeyi yerine getirmeye uğraşırken başka bir şey kolayca dikkatini çekiyorsa ve onu yaptığı işten alıkoyuyorsa,
- Bir yerde sabit bir şekilde oturmaktan çok çabuk sıkılıyorsa,
- Onunla konuştuğunuzda sizi dinlemiyor ve sizinle ilgilenmiyorsa,
- Söylediğiniz şeyleri hatırlamakta güçlük çekiyorsa,
- Verdiğiniz talimatları yerine getirmeye çalışırken dikkatsiz davranıyorsa veya talimatları almakta güçlük çekiyorsa,
- Eşyalarını çok sık kaybediyorsa veya yanlış yerlere yerleştiriyorsa,
- Zihinsel aktivite gerektiren oyunlardan kaçınıyorsa,
- Talimat almaktan, görevlendirilmekten hoşlanmıyorsa,
- Verilen işi yapmakta ve planlamakta güçlükler yaşıyorsa
Bu belirtilerin birçoğu bebeğinizde varsa bebeğinizde dikkat eksikliği söz konusu olabilir. Dikkat eksikliğinin çocuklardaki en önemli belirtisi esasen hiperaktivitedir. Çocuklar genel itibari ile hareketli olsalar da hiperaktif çocuklarda durum biraz daha farklıdır. Çocuklarda hiperaktivite belirtileri ise şu şekildedir:
- Sürekli ayaklarını titretiyor, sallanıyor veya parmaklarıyla davul çalıyorsa,
- Hareketsiz durmakta ve sessiz durmakta zorluk yaşıyorsa,
- Durmadan koşturuyor, sağa sola tırmanıyorsa,
- Gereğinden fazla konuşuyorsa,
- Bir oyuncaktan diğerine hızlı geçişlerde bulunuyorsa.
Çocuğunuzda dikkat eksikliği yalnızca hiperaktivite, yani aşırı hareketlilikle kendini göstermez. Bazen çocuk, dürtüsellik adını verdiğimiz davranışlarda da bulunabilir. Bunlar;
- Soru sorduğunuzda daha sorunuzu bitirmeden cevap verme,
- Oyunda veya günlük hayatta sırasını bekleyememe,
- Birileri konuşurken sözünü yarıda kesme,
- Düşünmeden hareket etme,
- Duygularını kontrol edememe,
- Bir aktivite yapılırken o aktiviteyi bölme gibi davranışlardır.
Bazı Belirtileri Gösteriyor, Çocuğumda Kesinlikle Dikkat Eksikliği mi Var?
Çocuğunuzda bahsedilen belirtilerden birkaçını aynı anda gözlemliyorsanız bu onda kesinlikle dikkat eksikliği olduğu anlamına gelmez. Bazen bazı tıbbi veya psikolojik problemler size çocuğunuzda dikkat eksikliği olduğunu düşündürtebilir. Bunlar;
- Motor becerileri veya dil gelişimi ile ilgili problemler,
- Farkında olduğunuz veya olmadığınız travmatik bir olay yaşamış olması (anne-babanın boşanması, aileye yeni bir birey katılması, taşınma, sevdiği birinden ayrı kalma vs.),
- Uyku bozukluğu ile ilgili problemler,
- Tiroid ve nörolojik problemler gibi tıbbi sağlık problemleridir.
Bu nedenle eğer çocuğunuzda dikkat eksikliği belirtileri gözlemliyorsanız, önce bu gibi olasılıkları savmak için gerekli tetkikleri veya kontrolleri yapmak önemlidir.
Çocuklarda Dikkat Dağınıklığı Tedavisi Nasıl Olur?
Dikkat dağınıklığı probleminin fark edilip tedavi edilmediği takdirde çocuğun hayatında olumsuz etkiler yaratabileceğinden bahsetmiştik. Bu çocuklar hem ev hayatlarında hem de okula başladıklarında okul hayatlarında büyük problemlerle karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle çocuklarda dikkat dağınıklığı tedavi edilmelidir. Ancak profesyonel bir yardım almadan önce tedavinin ailede başladığını söylememizde fayda var. Dikkat dağınıklığı olan çocuğunuz için yapabileceğiniz şeyler ise şu şekilde:
- Çocuğunuzla ilgilenin ve onu sakinleştirecek etkinlikler oluşturun. Birtakım aktiviteleri deneyerek ona nasıl etki ettiğini gözlemleyin. Bu ona müzik dinletmek olabileceği gibi farklı bir spor dalında aktivite yapmasına teşvik etmek de olabilir.
- Çocuğunuzla kalabalık bir ortama girmeden önce enerjisini boşaltacak aktiviteler ile rahatlamasını sağlayın ki ortama daha kolay adapte olabilsin.
- Özellikle kalabalık mekanlarda çocuğunuzun güvenliği için gözünüzü üzerinden ayırmayın. Hareketli miniğinizin bir anda ortadan kaybolmasını veya istemeden kendine bir zarar vermesini istemezsiniz.
- Çocuğunuzu rahatsız edecek sakin ve hareketsiz ortamlardan olabildiğince muaf tutmaya çalışın. Örneğin sinemada uzun süre oturmak çocuğunuz için büyük bir sorun ise bu aktivite yerine daha farklı alternatifler tercih edin.
- Ona her anlamda destek olun ve güveninin tazeleyecek söylem ve davranışlarda bulunun.
- Önce kendi hayatınızı beslenme, uyku veya spor gibi konularda daha düzenli bir hale getirerek stres kaynaklarınızı azaltın. Çünkü sağlıklı bir çocuk yetiştirebilmek, özel ilgi isteyen çocuğunuzun ihtiyaçlarını daha iyi karşılayabilmek için önce sizin daha sağlıklı olmanız gerekir.
- Onunla açıklayıcı bir şekilde konuşun ve işleri onun için daha da basitleştirmeye çalışın. Kurallara uyduğunda ödüllendirmek, kurallara bağlı kalması için teşvik edici olabilir.
- Çocuğunuzun beslenmesine özen gösterin. Abur cubur ve fast food tarzı yiyeceklerden uzak tutarak dengeli bir şekilde beslenmesini sağlayın.
Bebeklerde dikkat eksikliği dikkatli bir gözlemle erken yaşta fark edilebilir. Bahsettiğimiz aile içi alışkanlıkları düzenlemek dikkat eksikliği ve hiperaktivite için iyi bir başlangıç olacaktır. Bu duruma tıbbi bir problemin neden olmadığına emin olunduktan sonra bir uzmandan yardım alıp davranış terapileri alınarak da olumsuz davranışlar ortadan kaldırılabilir. Genelde ilaç tedavisi en son başvurulan tedavi yöntemidir. Eğer iyi bir gözlemci olursanız bebeğinizde dikkat eksikliğini erkenden fark edebilir, gerekli önlemlerle ileri boyutlara ulaşmasını engelleyebilirsiniz.