İnternet Bağımlılığı
- Genel anlamı ile bağımlılık bir nesneye, kişiye, yada bir varlığa duyulan önlenemez istek; veya bir başka iradenin güdümü altına girme durumu olarak tanımlanabilir.
- İnsan mental aktivitesi ile ilişkili patolojik bir davranışı yansıtır.
- Ruhsal ve bedensel sağlıklarına ya da sosyal yaşamlarına zarar vermesine karşın, insanların belirli bir takıntılı durumu yinelemeye yönelik engellenemeyen bir istek duymaları ve bunu sürdürmeleri halidir.
- Bağımlılık dediğimiz zaman aklımıza ilk önce ilaç tanımına da uyan bazı kimyasal veya bitkisel maddelere duyulan bağımlılık gelir.
- Bununla beraber, günümüzde “alıveriş bağımlılığı”, “internet bağımlılığı”, kumar bağımlılığı”, ve “yeme-içme bağımlılığı” gibi tıbbi yardım gerektiren başka bağımlılık türleri de vardır.
- İnternet bağımlılığı genel olarak;
internetin aşırı kullanılması isteğinin önüne geçilememesi,
internette geçirilen süreye gittikçe daha fazla ihtiyaç duyulması,
internete bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi,
yoksun kalındığında aşırı sinirlilik, gerginlik, huzursuzluk gibi hallerin ortaya çıkması
ve kişinin iş, sosyal ve ailevi hayatının giderek bozulması olarak tanımlanabilir.
- İnternet kullanımının yaygınlaşması ile birlikte internetin olası zararları da tartışılmaya başlamıştır.
- “Sağlıklı internet kullanımı” düşünsel, davranışsal herhangi bir rahatsızlık duymaksızın, uygun bir zaman diliminde, istendik amaca ulaşmak için internet kullanımıdır.
- Bazı bireyler internet kullanımını gereksinim duydukları miktarla sınırlarken, bazılarının bu sınırlamayı yapamadığı, iş, okul ve sosyal yaşamlarında aşırı kullanım nedeniyle bazı sorunlar yaşadıkları görülmüştür.
- Young’un İnternet Bağımlılığı için Önerdiği Tanı Ölçütleri
- İnternet ile ilgili aşırı zihinsel uğraş (sürekli olarak interneti düşünme, internette yapılan aktivitelerin hayalini kurma, internette yapılması planlanan bir sonraki etkinliği düşünme, vb)
- İstenilen keyfi almak için giderek daha fazla oranda internet kullanma ihtiyacı duyma
- İnterneti kullanımını kontrol etme, azaltma ya da tamamen bırakmaya yönelik başarısız girişimlerin olması
- İnternet kullanımının azaltılması ya da tamamen kesilmesi durumunda huzursuzluk, çökkünlük ya da kızgınlık hissedilmesi
- Başlangıçta planlanandan daha uzun süre internette kalma
- Aşırı internet kullanımı nedeniyle aile, okul, iş ve arkadaş çevresiyle sorunlar yaşama, eğitim veya kariyer ile ilgili bir fırsatı tehlikeye atma ya da kaybetme
- Başkalarına (aile, arkadaşlar, terapist, vb) internette kalma süresi ile ilgili yalan söyleme
- İnterneti problemlerden kaçmak veya olumsuz duygulardan (örn: çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı) uzaklaşmak için kullanma
- Düşük benlik algısı ve kendi ile ilgili negatif bakış açısı, internet ile daha farklı bir gelişim sürecine girmektedir.
- Bu negatif bakış açısının ve düşük benlik değerinin internet ortamında (chat) rol oynama, yüzleşmeden arkadaşlık yapma ve diğer bağımlılık nesnelerine ulaşma ile telâfi edilmesi kişide yeni bilişsel şemaların oluşmasında önemli rol oynamaktadır.
- Bu sırada da gerçek hayatta yüzleşmesi gereken problemlerden kaçabilmektedir.
- Yeni bilişsel yapılanma sürecinde en sık karşılaşılan bilişsel varsayımlar
‘Ben sadece internette iyiyim’
‘İnternette olmadığım zaman değersizim, ama internette önemli bir bireyim’
‘İnternette olmadığımda başarısızım’ şeklindeki düşünceleri yanı sıra dış dünya ile ilgili olarak da
‘Saygı duyulduğum tek yer internet’
‘İnternette olmadığım zaman kimse beni sevmiyor’
‘İnternet benim tek arkadaşım’
‘İnsanlar bana internet ortamı dışında kötü davranıyor’ şeklindedir.
- Bu yeni bilişsel yapılanma patolojik internet kullanımı ile sonuçlanmaktadır
İnternet bağımlılığında sıklıkla psikiyatrik bozukluklar eşlik etmektedir (%50-60).
- Depresyon
- DEHB
- Dürtü kontrol güçlüğü
- Yeme bozuklukları
- Ölüm-intihar düşünceleri
- Düşük benlik saygısı, yalnızlık ve sosyal izolasyon
Bir internet bağımlısı haftada 40-80 saat arasında bilgisayar başında kalmakta ve tek seferde hiç aralıksız 20 saate kadar bilgisayar başından kalkmayabilmektedir.
- Uyku döngüsü bozulan hasta uyarıcı madde kullanmaya aşırı kahve ve kolalı içecekler tüketmeye başlayabilir, fiziki aktivitenin giderek azalmasına bağlı obezite, sırt ağrısı ve postür bozuklukları gelişebilir.
- İnternet bağımlılığında tedavi hedefi öncelikle eğer saptanabilmişse altta yatan psikiyatrik bozukluğun tedavi edilmesidir.
- İnternet bağımlılığında tıpkı depresyonda olduğu gibi bazı olumsuz bilişlerin rol oynadığını, internet bağımlılığının hayatta başarısız olunan alanları telafi etmeye yönelik bir davranış örüntüsü olarak ortaya çıktığı bu bağlamda internetin aşırı kullanımının ödüllendirici bir davranış olarak görülebileceğini ve öğrenme mekanizmaları aracılığıyla bazı olumsuz duygularla (korku, huzursuzluk, hayal kırıklığı) mücadele etmeye yarayan yetersiz bir strateji olarak kullanılabileceği belirtilmiştir.
- Tedavi hedefinin, interneti tamamen yasaklamak yerine internet kullanımının kontrol altına alınması olması gerektiği ifade edilmiştir.
