DEHB okul başarısını nasıl etkiler?
Okul başarısı; Not ortalaması, Ödevi tamamlama ve doğru tamamlama yüzdesi, Akademik beceriler, Çalışma becerileri, Motivasyon, Katılım, Sınıftaki davranış, Organizasyon ve zamanlama becerileri,Ve kişiler arası ilişkiler gibi pek çok parametre ile ilişkilidir.
DEHB’nin çekirdek belirtilerinin, okul başarısı üzerinde olumsuz etki gösterdiği bilinmektedir.
- Dikkat eksikliği;
verilen görevlerde dağılma,
yönergeleri dinlemekte güçlük,
sınıfta etkinlik dışı davranış, görevleri tamamlamakta güçlük ile ilişkilidir. Dikkat eksikliği alt tipinin diğer alt tiplere göre özellikle okuma, yazma ve matematik becerilerinde düşüklük ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.
- Hiperaktivite;
sınıfta yerinde oturmakta güçlük,
yerinde otururken kıpırdanma,
sınıf içerisindeki davranışların öğretmenle ilişkiyi negatif etkilemesi ile ilişkilidir.
- Dürtüsellik;
Çoktan seçmeli sorularda kötü performans
Uzun zaman isteyen görevlerde/ödevlerde başarısızlık
Alternatif bilgiyi düşünmek için yeteri kadar süre bekleyememe ile ilişkilidir.
- Dur
- Düşün
- Harekete geç
DEHB’nin sadece çekirdek belirtileri değil, planlama, bellek, zamanlama, dikkatin kaydırılması, tepki zamanlaması, karar verme, gecikmeye tahammül gibi alanlardaki eksiklikler de okul başarısını etkilemektedir.
- Ev ödevlerinin tamamlanması, akademik işlevselliğin en önemli bileşenidir.
- DEHB tanılı çocuk ve ergenler ödevleri unutma, almama ya da tamamlama da zorluk gibi sorunlar yaşamaktadır.
- DEHB sınav performansını da kötü etkilemektedir.
- DEHB tanılı çocuk ve ergenlerin daha fazla ek akademik desteğe ihtiyaç duydukları bildirilmiş.
- DEHB’ye bağlı akademik başarısızlık ömür boyu sürebilmektedir, ilkokuldan üniversiteye kadar.
- Birçok çalışmada ilaç tedavisi ile dürtüsellik ve görev dışı davranışlar azaldığı gösterilmiştir.
- Aynı zamanda akademik başarı ve not ortalaması da iyileşmektedir.
- İlaç tedavisi ile sınıf içinde verilen görevlerin zamanında ve doğru olarak tamamlanma yüzdesi artmaktadır.
- Sınıf içi davranışlarda düzelme gözlenmektedir.
- DEHB’de dikkatin tedavi ile iyileştirilmesi, her zaman okul başarısının iyileşmesi ile sonuçlanmayabiliyor.
- Okul başarısının iyileşmesi için ek müdahaleler gerekebilmektedir. (birebir destek, yapılandırılmış ders çalışma vs.) Neler yapılabilir?
- Sınavlarda soruların daha kısa olması ya da alt bölümlere ayrılmış sorular,
- sınav süresinin kısa tutulması,
- uzun sınavlarda gözetmen eşliğinde sınıfa girip çıkmaya izin verme
- Kalabalık sınıflar DEHB’li çocuğun okul başarısını kötü etkilemektedir.
- Sınıf içerisinde stres topu gibi objelerin kullanımı, DEHB’li çocuk için çeldirici olabilmekte ve beklemeye tahammülsüzlüğünü azaltabilmektedir.
- Öğretmenin tedavi ile ilgili yaklaşımı, sabrı ve olumlu tutumunun da okul başarısını iyileştirdiği bildirilmiştir.
- Yaşıtının ya da ebeveynin birebir akademik desteğinin, hem sınıf içi davranışlarda hem de başarıda iyileşmeye katkı sağladığı gözlenmiştir.
- Ev ve sınıf ödevlerinin takibinin yapılması ve başarıyla tamamlanmış ödevlerin ödüllendirilmesinin DEHB’li çocuk ve ergenlerde okul başarısını arttırdığı bildirilmiştir.
Detaylı bilgi için; Doç. Dr. Canan Kuygun Karcı
