Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu | DEHB Nedir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu | DEHB çocukluk döneminde başlayıp etkileri yaşam boyu sürebilen, okul çağı çocuklarının %3-13’ünde var olduğu çalışmalarla gösterilmiş nörogelişimsel bir bozukluktur. Çocukluk çağının en sık görülen psikiyatrik bozukluk Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu | DEHB‘ dir. Erkek cinsiyette yaklaşık 2-3 kat daha sık görülmektedir. İsminden de anlaşılabileceği üzere Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite – Dürtüsellik olarak ayrılan 2 alt belirti kümesi vardır.
DEHB Belirtileri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği Belirtileri:
- Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerde dikkatsizce hata yapar.
- Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır.
- Doğrudan kendisiyle konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş görünür.
- Çoğu zaman yönergeleri izlemez ve okul ödevleri, ufak tefek işleri ya da işyerindeki görevlerini tamamlayamaz.
- Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker.
- Çoğu zaman sürekli zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizdir.
- Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder (örneğin; oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler, kitaplar ya da araç-gereçler).
- Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır.
- Günlük etkinliklerde çoğu zaman unutkandır.
Hiperaktivite-Dürtüsellik Belirtileri:
Aşırı hareketlilik:
- Çoğu zaman elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur.
- Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar.
- Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da tırmanır (ergenlerde ya da erişkinlerde öznel huzursuzluk duyguları ile sınırlı olabilir).
- Çoğu zaman sakin bir biçimde boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır.
- Çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır.
- Çoğu zaman çok konuşur.
Dürtüsellik:
- Çoğu zaman sorulan soruları soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırır.
- Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır.
- Çoğu zaman başkalarının sözünün keser ya da yaptıklarının arasına girer (örneğin; başkalarının konuşmalarına ya da oyunlarına burnunu sokar).
Burada listelenen Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu | DEHB belirtileri genel tanımlamada kullanılmaktadır ve çocuğun yaş dönemine göre belirtilere verilecek örnekler değişiklik gösterebilir. Burada önemli olan çocuğun kendi yaş döneminin özelliklerine göre değerlendirilmesidir. Ayrıca çocuğun bu belirtilerin hepsini karşılaması şart olmadığı gibi, birkaç tanesini karşılıyor olması da Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu | DEHB tanısı alması için yeterli değildir. Ayrıca bu 2 belirti kümesinden sadece bir kümede belirtiler gösteriyor olması da tanı alması için yeterli olabilir. Burada standart bir takım tanı kriterlerine göre tanı konulduğu unutulmamalıdır.
Detaylı bilgi için; Doç. Dr. Canan Kuygun Karcı
