Yaşlara Göre Otizm Belirtileri Nelerdir?
0 – 1 Yaş Bebeklik Dönemi Otizm Belirtileri
Bu yaş grubunda otizmden şüphelenmek veya tanı koymak oldukça zordur. Ancak bir takım belirtiler dikkat çekebilir.
Sosyal Alanda Görülen Otizm Belirtileri;
- Bebekler yaklaşık 1 aydan sonra özellikle bakım verenleriyle göz teması kurar ve onların gülümsemesine gülümsemeyle karşılık verebilirler. Otizmde bebekler az göz kontağı kurar, gülümsemeye veya seslenmeye tepki vermeyebilirler.
- İsmiyle seslenildiğinde ismine dönüp bakmazlar.
- Çok sessiz-tepkisiz veya aşırı huzursuz bebekler olabilirler.
- Kendisine konuşan kişinin yüzüne bakmayabilir, davranışlarıyla ve çıkardığı seslerle karşılık vermeye çalışmayabilirler.
- Olumlu duygularını pek göstermeyebilirler.
- Yabancı birisiyle iletişim kurarken, onun yanındayken yabancı kaygısı yaşamayabilirler.
- Jest mimik kullanımı az olabilir.
- Bye bye yapmak gibi motor taklit becerileri gelişmemiş olabilir.
- 8-9 aylıkken bebekler “Cee-ee” oyununu keyifle oynarlar. Bu oyuna tepkisiz kalabilirler.
Dil Alanında Görülen Otizm Belirtileri;
- 1 yaşına gelmesine rağmen hala agulama veya “-da,da,da, -de,de,de” hecelemelere başlamamıştır. Çoğu bebekte henüz konuşma başlamadığı için konuşma gecikmesine yönelik belirtiler fark edilmeyebilir.
Kısıtlı İlgi Alanı ve Tekrarlayıcı Hareketler;
- Kanat çırpma benzeri garip tarz hareketler görülebilir.
- Bebekler genellikle ses çıkaran, renkli ve farklı dokudaki objelerle ilgilenirler. Otizmde ise beklenmedik objelere aşırı ilgi duyabilirler.
Duyusal Hassasiyetler;
- Bebekler genellikle kucağa alınmaktan, fiziksel temas kurmaktan hoşnut olurlar. Otizmde bebekler kucağa alınmak, fiziksel temas kurmaktan rahatsız olabilirler.
1-2 Yaş Dönemi Otizm Belirtileri
Belirtilerin biraz daha belirginleşmeye başladığı dönemdir.
Sosyal Alanda Görülen Otizm Belirtileri;
- Konuşurken göz kontağı kuramama veya çok az süreyle kurma
- Gülümsediğinizde duygusal bir karşılık vermemesi
- Yabancı birisiyle iletişim kurarken, onun yanındayken yabancı kaygısı yaşamama
- Seslenildiğinde ismine bakmama
- Verilen basit komutları almaması
- Dikkatini gösterilen şeye odaklayamama
- İsteklerini gösterirken parmakla işaret etmeme
- Basit taklit becerilerinin gelişmemesi
- Sebepsiz yere gülme, çığlık atma
Dil Alanında Görülen Otizm Belirtileri;
- Konuşmanın yaşıtlarından geri olması (Anlamlı kelimenin olmaması)
Kısıtlı İlgi Alanı ve Tekrarlayıcı Hareketler;
- Alışılmadık tekrarlayıcı hareketlerinin olması (El çırpma, kanat çırpma, sallanma, kendi etrafında dönme, zıplama, parmak ucunda yürüme, yan bakma)
- Dönen cisimlere ilgi duyma (araba tekerleği, çamaşır makinası gibi)
- Oyuncaklarla sıraya dizerek ya da amacına uygun olmayarak oynama
- Nesneleri farklı şekillerde (yalayarak, yüzlerine sürterek ya da koklayarak) keşfetmeye çalışma
Duyusal Hassasiyetler;
- Sarılmaktan, kucağa alınmaktan hoşlanmama
- Bazı kumaşlardan veya elbiselerin etiketlerinden rahatsız olma
- Acıya veya sıcağa aşırı duyarlılık veya dayanıklılık
- Belirli ses ve dokunuşlara karşı beklenmeyen tepkiler verme
- Nesneleri aşırı koklama veya onlara aşırı dokunma
- Işıkla veya hareketle görsek olarak çok meşgul olma
- Aşırı yemek seçme ve tek tipte bir gıda ile beslenme (katı besinler, pürüzsüz gıdalar vs)
Yukarıda sayılan belirtiler otizmin kesin göstergesi değildir, belirtilerin varlığı halinde bir çocuk psikiyatrisi tarafından değerlendirme yapılması faydalı olacaktır. Otizm tanısı konulan çocukların 5’te 1’inin bebeklik döneminde normal gelişim gösterdiği belirtilmektedir.